categorie		muziek
wanneer		zaterdag 18 augustus 2007
titel		Zaterdagmiddagmuziek Domkerk
beschrijving		Op 18 augustus a.s. om 15:30 uur zal Gert Oost in de Domkerk te Utrecht een orgelconcert geven. Het programma omvat werken uit de Portugese en Spaanse Barok. In de jaarlijkse zomerorgelserie in juli en augustus van de Zaterdagmiddagmuziek Domkerk wordt op 18 augustus een concert gegeven door Gert Oost. Het thema is ‘Orgelmuziek van het Iberisch schiereiland’. De organist geeft hierbij de volgende toelichting: En toen, op 27 juni na de Evensong, brak ik op het Janskerkhof onder de groene linden mijn rechter enkel: het was er spekglad. In een flits, toen ik mijn been weer op mijn enkel zette, dacht ik: daar gaat mijn hele zomerprogramma, de concerten in Den Haag, in de Jacobikerk in Utrecht (had ik me zeer op verheugd) en door het hele land, de theatervoorstellingen langs historische kerken met Compagnie Barrevoet, een verrassende promoting van kerken en orgels: onmogelijk met een gebroken enkel! Liggend met mijn been omhoog schreef ik voor de Schola Davidica de Missa Semibrevis “Os fractum est” om toch een beetje mee te gaan naar Engeland. De heelmeesters van het UMC schroefden de botten weer aan elkaar en ik oefende geduld in plaats van noten. Het zaterdagmiddagconcert in de Domkerk op 18 augustus is het eerste concert dat ik niet annuleerde, op hoop van zegen! De uitvoering van Widors Symphonie Romane met veel dubbelpedaal en een zeer genuanceerd ‘hanteren’ van de (toch wel stugge) zwelkast van het Domorgel zit er helaas nog niet in. Misschien wordt me in de toekomst een kans geboden om me te revancheren. Hoofdthema van het programma is nu “Orgelmuziek van het Iberisch schiereiland”. Voor de orgelliefhebbers die speciaal voor de Franse Romantiek zijn gekomen speel ik als intermezzo de beroemde (beruchte?) Toccata in G van Théodore Dubois. De pedaalpartij van dit glamourstuk doet vermoeden dat Dubois op het moment van componeren ook met zijn rechterbeen omhoog zat: met een beetje handigheid kan het opus door een organist met twee handen en één (linker)voet vertolkt worden. Het hoogtepunt van de orgelcultuur in Spanje en Portugal valt in de 17e eeuw. Het accent ligt niet op een zelfstandige pedaalpartij maar op de schittering van de totaalklank, met name van de majestueuze horizontaal uit het orgelfront stekende trompetterie en van de solistische discantregisters. De overwinningsdrang van de Spaanse koningen werd tot het muzikale genre van de ‘Batalha’. Naast dít schetterende geweld verbleken alle op muziek gezette veldslagen (zelfs die bij Waterloo) al is de vormgeving in de loop der tijd nauwelijks aan verandering onderhevig: het oproepen tot de strijd door trompetsignalen, de slag zelve, het kreunen der gewonde (botbreuken) en de overwinningsroes aan het slot behoren tot de vaste ingrediënten. Geopend wordt met een Spaanse Batalha (Jimenez, ook wel Ximenez) geëindigd met een Portugese (Braga), beiden uit het begin van de 17e eeuw. Het 16e eeuwse pijpwerk in het rugwerk van het Domorgel helpt om de immense kracht van de ‘en chamade’ trompetterie enigermate na te bootsen. De solo-discantregisters, anders van klank maar rijk vertegenwoordigd op het Domorgel komen aan bod in de Tiento van de blinde Spanjaard Pablo Bruna. De titel van het werk luidt vertaald: Fantasie voor de rechter hand, vanaf het midden [van het werk] tweestemmig. De dorische Passacaglia van Juan Cabanilles laat een dialoog tussen linker- en rechterhand horen. Zijn fijnzinnig spelen met verhogingen en verlagen doet denken aan de Engelse componisten in diezelfde tijd. Cabanilles behoort tot de groten, te vergelijken met wat Purcell voor de Engelse 17e eeuw betekende. ‘De koning van Hispanje heb ik altijd(?) geëerd’, zingen wij in onze Nationale Hymne. De majestueuze Iberische orgelcultuur ging echter aan het einde van de 17e ging (mede door ons toedoen) te loor. De lieftallige barokke sonates en toccata’s uit de 18e eeuw brengen ons in de galanterie van de hoofse sferen, die zich nauwelijks meer onderscheidt van het Italiaanse, Franse of zelfs het Hollandse entertainment. Opvallend is wel dat die voorkeur voor onverwachte verhogingen en verlagingen en de daaruit voortvloeiende voorliefde voor een anderhalve toonsafstand in het melodieverloop aanwijsbaar blijft, zowel in Portugal (Seixas, Carvalho, de Portugese ‘Mozart’) als in Spanje (Soler, de Spaanse ‘Scarlatti’). Gert Oost Gert Oost is in Utrecht vooral bekend vanwege de Bachcantatediensten in de Geertekerk (tot juni 2007) en de Evensongs met de Schola Davidica in de Janskerk. Hij is tevens titulair organist van de Universiteit Utrecht en derhalve de vaste bespeler van het Hinsz-orgel in de Aula van het Academiegebouw. Als musicoloog schreef hij een aantal publicaties (recent een boek over de kerkelijke cantates van Joh. Seb. Bach) en muziekuitgaven, als componist een groot aantal werken voor koor en orgel, met name bestemd voor de Engelse kerkmuziekpraktijk. Bij de uitgang vindt men een aantal van deze publikaties alsmede recent verschenen cd’s ter inzage of te koop. Domkerk in Utrecht, aanvang 15.30 uur. Toegang gratis, na afloop bijdrage naar draagkracht, gemiddeld 5 euro per bezoeker.
info		(030) 2310403 www.zaterdagmiddagmuziek.nl
locatie		Domkerk
plaats		Utrecht (Utrecht)
doelgroep

---

Aan de publicatie van deze kalender kunnen geen rechten worden ontleend. Aan de uitvoering wordt de grootst mogelijke zorg besteed maar niets menselijks is ons vreemd. © Copyright 2024 rkactiviteiten.nl Niets van deze uitgave mag opnieuw worden uitgegeven in welke vorm dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever Ontwerp, implementatie & uitgever: iMoose.nl info@rkactiviteiten.nl